Edu.vov.vn – Chỉ có từ 8-20% học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở chọn học nghề hoặc vừa học nghề vừa học văn hóa. Còn rất nhiều cơ hội rộng mở nhưng không phải học sinh nào cũng biết đến. Vì vậy, các nhà trường và địa phương cần có kế hoạch phân luồng học sinh từ sớm.
Khuyến khích học nghề theo mô hình 9+
Một trong những nội dung đáng chú ý của Thông tư 07/2019 ngày 07/3/2019 của Bộ Lao động Thương binh – Xã hội (LĐTB&XH) là học sinh đã có bằng trung cấp chỉ cần học và thi đạt các môn văn hóa THPT sẽ được xét tuyển học tiếp cao đẳng. Đây là một trong những giải pháp tháo gỡ nút thắt liên thông, kích cầu học sinh mô hình 9+
Ngoài tâm lý chuộng bằng cấp, thích làm thày hơn làm thợ, để thuyết phục người học chọn học nghề, vẫn còn những khó khăn về việc học văn hóa trong trường nghề. Đó là học sinh học hết lớp 9 vào học TC, học nghề tại trường nghề, còn học văn hóa tại một trung tâm giáo dục thường xuyên hoặc một trường nào đó. Điều này dẫn đến tình trạng khó khăn trong quá trình tổ chức, đào tạo chương trình dạy nghề chất lượng.
Vì vậy, mới đây Bộ LĐTB&XH đã đề xuất các trường CĐ được dạy văn hoá. Năm học 2018- 2019, VOVedu được cấp phép dạy văn hóa tại trường, là một cố gắng, nỗ lực của nhà trường để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho học sinh học 9+ tại trường.
TS Nguyễn Đức Đạo, Phó trưởng phòng Quản lý đào tạo VOVedu cho rằng: chương trình đào tạo văn hóa THPT và trung cấp nghề cho học sinh tốt nghiệp lớp 9 vẫn chưa được nhiều học sinh lựa chọn. Năm học 2018-2019, VOVedu miễn toàn bộ học phí cho học sinh 9+ tại trường cũng như nhiều chính sách ưu đãi khác nhưng chưa nhận được nhiều sự quan tâm của phụ huynh và học sinh. Một trong những nguyên nhân chủ yếu là việc phân luồng học sinh sau THCS vừa học văn hóa, vừa học nghề chưa hiệu quả, tư tưởng khoa bảng của người dân còn nặng nề. Vì vậy, dù mô hình 9+ có hay đến đâu vẫn khó thu hút được người học.
Phối hợp phân luồng từ cơ sở
Kết quả tuyển sinh hệ trung cấp 9+ những năm gần đây có xu hướng tăng. Cụ thể năm 2016 là hơn 290.000 người học, năm 2017 là 310.000 người học, năm 2018 khoảng 320.000 người học; trong đó số lượng học sinh tốt nghiệp THCS lựa chọn học nghề tiếp tục tăng. Tuy nhiên, tỉ lệ phân luồng học sinh sau THCS vẫn còn thấp, chưa đạt được mục tiêu đã đặt ra và cần phải có các giải pháp để giải quyết được “điểm nghẽn” trong phân luồng tồn tại đã lâu.
Thảo luận tại kỳ họp thứ 6 của Quốc hội (2018) về Luật Giáo dục (sửa đổi), Thứ trưởng Bộ LĐTB&XH Lê Quân cho biết, mục tiêu đến năm 2020 phải có 30% học sinh THCS học nghề và năm 2025 đạt 40%. Tuy nhiên, đến nay, thực tế mới đạt khoảng 8%, nơi làm tốt hơn cả cũng mới đạt khoảng 20%. Nguyên nhân là đa số địa phương làm phân luồng chưa tốt, việc phân luồng cũng chưa thực sự gắn với đào tạo. Hiện nay, công tác phân luồng đa số phụ thuộc vào nỗ lực của các trường nghề, họ phải lăn lộn đến tận thôn xóm để tư vấn tuyển sinh.
Năm học 2018-2019, Sở giáo dục đào tạo tỉnh Hà Nam duyệt chỉ tiêu vào lớp 10 là 8952 học sinh (bằng 85,65% học sinh lớp 9), trong đó có 1.100 em được phân luồng học tại các trung tâm giáo dục thường xuyên và hướng nghiệp trên địa bàn. Điều đó cũng có nghĩa chỉ có hơn 1000 em có cơ hội được học nghề theo mô hình 9+ tại địa phương (chiếm 12%)
VOVedu cũng là một trong số các trường đang tham gia đào tạo mô hình 9+ trên địa bàn tỉnh Hà Nam và một số tỉnh lân cận. TS Phạm Hoài Nam, Hiệu trưởng nhận định: Chương trình 9+ ở VOVedu đang triển khai và bước đầu đạt kết quả tốt, được phụ huynh và học sinh đón nhận. Nếu như năm trước, trên địa bàn tỉnh Hà Nam, số lượng học sinh đăng ký theo học chương trình 9+ tại trường chỉ có gần 30 em thì giờ đây, VOVedu mở rộng ra các tỉnh lân cận và có gần 700 học sinh theo học chương trình này. Đáng chú ý, nhiều gia đình đã rút hồ sơ từ các trường THPT công lập về để nộp và cho con theo học tại VOVedu.
Sinh viên VOVedu giao lưu với nhà báo Đồng Mạnh Hùng- GĐ VOV1
Trở lại với vấn đề phân luồng, hướng nghiệp cho học sinh phổ thông, đứng trước nhiều ngã rẽ vào đời, với những cơ hội rộng mở, nhưng không phải học sinh nào cũng biết đến. Thậm chí có các thầy cô giáo nếu không theo sát việc hướng nghiệp cho các em thì cũng chưa chắc có thể biết hết để tư vấn cho học sinh của mình. Chính vì vậy, các trường phổ thông cần kết hợp với các trường ĐH, CĐ, Sở Lao động thương binh và xã hội, các doanh nghiệp, … tổ chức các buổi tọa đàm, tư vấn hướng nghiệp trực tiếp cho học sinh cuối cấp là cần thiết để học sinh có những định hướng đúng đắn cho tương lai sau này.
Hiện nay, nếu các em theo học phân luồng sớm, hết THCS (lớp 9) vào học nghề thì 18, 19 tuổi, các em đã gia nhập thị trường lao động gần nhà với mức lương 8-10 triệu đồng, nếu xuất khẩu lao động, các em có mức lương từ 30-50 triệu đồng/tháng, sẽ giải quyết rất nhiều vấn đề lao động. Sau đó các em hoàn toàn có thể học liên thông 1 – 2 năm để lấy bằng CĐ, ĐH.
Mô hình 9+ được nhiều nước trên thế giới áp dụng thành công. Tại Nhật Bản, đã xây dựng mô hình trường học Kosen, hơn 50 trường CĐ cho phép học sinh vừa học văn hóa vừa học nghề. Các trường sẽ tiếp nhận học sinh sau khi tốt nghiệp THCS, tỉ lệ học văn hóa giảm dần và kiến thức chuyên môn nghề nghiệp tăng dần trong thời gian học. Gần 100% học viên có việc làm sau khi tốt nghiệp ở tất cả các ngành nghề đào tạo. Hiện có khoảng 300.000 lao động học nghề theo mô hình này đang đóng góp tích cực cho nền kinh tế Nhật Bản trong các ngành công nghiệp, thiết kế, nghiên cứu, quản lý….
Thu Nhung
